روز جهانی صنایع دستی تجلیل از عشق و هنر

صنایع دستی پس از جنگ جهانی دوم با محتوای هنری و فرهنگی مورد توجه کشورهای پیشرفته قرار گرفت.

اگر تقویم خود را باز کنید و به مناسبت های آن بنگرید، میفهمید که روز جهانی صنایع دستی، روزی برای پاداش دادن به آثار هنری است که به روح ملل و اقوام می گوید.

روزی برای بوسیدن دست زنان و مردانی که با فرهنگ غنی خود آثاری را خلق می کنند، که مختص وطن خود هستند.

این هنر گرانبها را از نسلی به نسل دیگر منتقل می کنند، به گونه ای که پایدار بماند و بدرخشد.

امروز در 20 خرداد، روز جهانی صنایع دستی است.

روزی متعلق به دنیای تمام عیار آثار دست بافته و عاشقانه که ارزش آنها را به حدی می رساند که نمی توانند قیمت گذاری کنند.

ما می خواهیم روز جهانی صنایع دستی را با نگاهی گذرا به این هنر ارزشمند جشن بگیریم و نگاهی کوتاه به این روز و فلسفه آن داشته باشیم.

صنایع دستی چیست؟

صنایع دستی به آثار و صنایعی گفته می شود که:

در آن کلیه مراحل ساخت با دست و با ابزار دستی ساخته شده و برگرفته از فرهنگ و هنر و بینش و سلیقه مردم هر منطقه است.

در ساخت این صنایع از مواد بومی استفاده شده.

همه آنها به عنوان کالایی در معرفی خصوصیات قومی و فرهنگی هر منطقه در نظر گرفته می شوند.

تبادل این صنایع منجر به نوعی ارتباط فرهنگی بین جوامع مختلف و بهبود روابط بین آنها می شود.

راهی برای ورود به دنیای قبایل و ملل

انسان ها فرصتی برای بازدید و شناخت همه فرهنگ ها و اقوام ندارند، اما روح و روان کنجکاو دارند.

دیدن صنایع دستی و هنرهای کاربردی می تواند یکی از جذاب ترین راهها برای درک قبایل باشد.

زیرا این اثر از فرهنگ ها و عقاید ساخته شده است و هنرمند خلاق با روحیه قبیله ای و ملی و با عشق به فرهنگ خود شروع می کند.

ایجاد یک اثر جدید که با مواد موجود، رنگ ها و تزئینات دوست داشتنی که از اعتقادات و آرمان های سرزمین برآورده می شود، آنها را به جهانیان بیان می کند.

پس از جنگ جهانی دوم ، کشورها صنایع دستی را با رویکرد هنری و فرهنگی در نظر گرفتند، اولین کنفرانس بین المللی در 10 ژوئن 1964 در نیویورک برگزار شد. در این کنفرانس تعدادی از اساتید دانشگاه ، هنرمندان ، صنعتگران و … از 40 کشور جهان شرکت کردند.

در پایان این کنفرانس، تأسیس “شورای جهانی صنایع دستی” به عنوان یک شرکت وابسته یونسکو تصویب شد و دبیرخانه آن در شهر آمستردام هلند تأسیس شد.

این شورا قرار بود اهداف زیر را دنبال کند:

تشویق، کمک و راهنمایی صنعتگران صنایع دستی و همچنین ارتقاء سطح دانش و حرفه ای و اطلاعاتی آنها با توجه به پیشینه های فرهنگی مختلف در کشورهای عضو.
حفظ و تقویت صنایع دستی و تجلی آن به عنوان ستون اصلی زندگی فرهنگی ملل.
ایجاد همبستگی در بین صنعتگران صنایع دستی در سراسر جهان.

ایران همچنین در سال 1347 ، برابر با 1968 به عضویت این شورا درآمد و فعالیت خود را در انجمن آسیا و اقیانوسیه آغاز کرد.

در سال 2010 ، ایران روزی را برای صنایع دستی پیشنهاد کرد و آن را در تاریخ 10 ژوئن ، تاریخ تأسیس شورا در نظر گرفت.

شورای جهانی صنایع دستی با این پیشنهاد موافقت کرد و این روز به عنوان روز جهانی صنایع دستی ، WHD نامگذاری شد.

ویژگی های صنایع دستی

هیچ کار یا صنعتی به راحتی در دست صنایع دستی قرار نمی گیرد. برای ساخت یک محصول به عنوان صنایع دستی ، ویژگی های زیر را داریم:

نقش و هویت فرهنگی یک ملت (داشتن دیدگاه فرهنگی)
عدم نیاز به سرمایه گذاری های بزرگ در مقایسه با سایر زمینه های صنعتی
امکان ایجاد و توسعه در مناطق مختلف (شهر ، روستا و حتی جوامع عشایری)
سهولت در ایجاد مراکز تولید
داشتن ارزش افزوده بالا در مقایسه با سایر صنایع
خودکفا و متکی به مواد داخلی
کمک به رشد و توسعه اقتصاد
دارا بودن زمینه های مناسب برای صادرات

صنایع دستی ایران

اقوام مختلف در هر گوشه از ایران ، در کنار این مرز و بوم گسترده ، مدت هاست که در تولید صنایع دستی هستند که به واسطه خلاقیت، سلیقه هنری و ابتکار عمل، در سراسر دنیا مشهور بودند.

تنوع و کیفیت محصولات تولید شده توسط بسیاری از دانشمندان بزرگ منجر به مطالعه صنایع دستی ایران شده است.

معرفی برخی از صنایع دستی ایران

صنایع دستی و هدیه سازمانی صوفی روز جهانی صنایع دستی

صنایع دستی صوفی

در ادامه برخی از صنایع دستی ویژه ایران را معرفی خواهیم کرد:

1- بافندگی بافندگی

برخی از صنایع دستی ایرانی با لبه های افقی یا عمودی بافته می شوند. مانند فرش ، کیلیم ، زیلو و …

2- چاپ سنتی

در بازارها و صنایع دستی سنتی از پارچه و محصولات پارچه ای استفاده می شود که در آن از نقاشی هایی از هنر و تاریخ ایران استفاده شده است.

این نقوش با قلم مو، تمبر و غیره ایجاد می شوند و به “قلمکار” معروف هستند.

3- تازه کار

صنایع دستی از قبیل سوزن دوزی ، قلاب دوزی ، لاله دوزی ، لباس دوزی و غیره که با دوختن طرح های سنتی روی پارچه های غیرانتفاعی ایجاد می شوند.

4- سفال و سرامیک

ظروف سفالی و سرامیک صنایع و ظروف هستند که مواد اولیه آن از خشت ، گل از سنگ کوارتز و کائولن است و با دست یا سفال ساخته می شود.

5- حکاکی ، حکاکی روی فلزات و آلیاژها

در صنعت هنر ، آنها طرح های سنتی را با قلم ، چکش و … بر روی فلز یا آلیاژ حکاکی می کنند.

6- ساخت جواهرات

جواهرات محلی و سنتی که با استفاده از طلا ، نقره و آلیاژ و سنگ ساخته شده اند … توسط هنرمندان و صنعتگران ایرانی ساخته شده است.

7- ساخت صنایع دستی دیگر

صنایع دستی مانند فیروزه (برش فیروزه ای) ، روکش فلزی ، انواع عروسک های محلی ، ساخت گانه و ماسک ، بادبادک و چترهای تزئینی و…

صنایع دستی ایرانی در فهرست جهانی یونسکو

ایران علاوه بر جاذبه های تاریخی بی نظیر ، میراث نامشهود خود را نیز در سایت میراث جهانی یونسکو به ثبت رسانده است که شامل برخی صنایع دستی نیز می شود:

1-فرش بافی فارس

دست زنان و دختران شهرک نشین عشایر در استان فارس سالهاست که بافته شده فرش با نخ پشمی است.

ویژگی فرش بافته شده توسط این هنرمندان این است که نقشه ها از نظر ذهنی مبتنی بر فرهنگ و آداب و رسوم عشایری است و شاید هیچ کس هرگز نتواند دو فرش مشابه را بین آنها پیدا کند.

اصالت گل های رز رنگی زیبا و ویژگی های عالی بافندگی بافی این فرش ها خاص ، معروف و چشم نواز در سراسر جهان است.

تولید این بافته توسط زنان از همان ابتدا تا آخرین مرحله ساخته می شود.

آستین قشقایی به صورت افقی تهیه شده است و بافنده باید روی زمین بنشیند تا بافته شود.

دلیل استفاده از لکه افقی تطبیق با شرایط زندگی عشایری و راحتی حمل آن در پشت دام است و به طور سنتی تا به امروز نیز حفظ شده است.

2-قالی بافی کاشان

کاشان مدت هاست که خانه بازرگانان فرش بوده و به همین دلیل توانسته است جایگاه خوبی در بازار این فرش های بافته به دست آورد.

در این شهر تار و پود فرش پنبه است و در فرش های ظریف نیز از ابریشم استفاده می شود.

فرشهای کاشان از نقاشی های لاچاک و تورنج استفاده می کنند و در آن بیشتر خاکستری، قهوه ای، سفید و سیاه وجود دارد.

هنر نقاشی، قالی بافی و سایر کارهای مرتبط با تولید این هنر، از پدر به پسر و از مادر به دختر دیگر می رود تا هرگز فراموش نشود.

3-دانش ساخت لنج (کشتی های کوچک)

دانش ساخت لنج فقط به یک مفهوم اشاره دارد و آن دانش ساخت لنج های ایرانی است که توسط مردم جنوب ایران و ساکنان خلیج فارس برای سفر دریایی، تجارت، ماهیگیری و غواصی مروارید مورد استفاده قرار می گیرد.

آنچه باعث تعجب جهان در این زمینه شد توجه به موقعیت خورشید ، ماه و ستاره ها ، استفاده از فرمول ویژه برای محاسبه طول و عرض جغرافیایی و همچنین عمق پیش بینی آب و هوا در ساخت این لنگرها است.

با دست و چوب ساخته می شوند. این امکان وجود دارد که ساخت هر لنج ممکن است تا 50 سال طول بکشد ، اما به دلیل مقاومت بالا و طول عمر زیاد ، بسیاری از کاپیتان ها همچنان به جای استفاده از قایق های فایبرگلاس ، ترجیح می دهند در لنج های چوبی بمانند. جابجایی لنج های چوبی با قایق های فایبرگلاس ، فرهنگ ، دانش و مراسم این هنر غیر متعارف را از بین می برد.

برنامه های روز جهانی صنایع دستی در ایران

در ایران روز صنایع دستی به عنوان آغاز هفته صنایع دستی در نظر گرفته می شود و به مدت یک هفته در برخی نقاط شهرهای مختلف بازارهای صنایع دستی ایجاد می شود.

در برخی از شهرها نیز سمینارها و همایش ها در این زمینه برگزار می شود. آنها هر هدفی را دنبال می کنند و به دنبال بهبود شرایط هنرمندان این صنایع و گسترش بازار محصولات خود هستند.

ما هر ساله در بازار آنلاین صوفی در این روز با برگزاری مسابقات و جشنواره به ارزش این روز می پردازیم.